Het Duitse leger investeerde al van vroeg tijdens de oorlog sterk in nieuwe technologieën. Zo bouwde men sinds 1942 in een gigantisch laboratorium aan de rivier de Peene de Duitse vergeldingswapens (Vergeltungswaffe), de V1 en V2 bommen, bij ons beter bekend onder de naam “vliegende bommen”.

De V2 was een heuse raket (een beetje zoals die uit Kuifje in “mannen op de maan”) die met een lading van explosieven de stratosfeer werd ingeschoten en dan neerkwam bovenop zijn doel, met enorme verwoestingen tot gevolg. Vermits ze via de stratosfeer ging en zo snel was, zag je zo’n V2 niet vliegen, tenzij hij naar beneden kwam. Als je dus zo’n V2 zag, was dat zeer slecht nieuws en kon je je beter uit de voeten maken …

Veel bekender dan de V2 was dan ook zijn kleine broertje en voorganger : de V1. Dat was eerder een klein onbemand vliegtuig dat werd afgeschoten vanop een schuine lanceerinstallatie.

 

Het vloog dan, gevuld met een lading explosieven, net als de V2 via een geprogrammeerde route naar zijn doel om daar in te slaan. Een V1 was veel beter bekend en het was vooral op dit type dat de populaire benaming “vliegende bom” sloeg. De V1 vloog als een vliegtuig gewoon door de lucht en was een spectaculair zicht. Daardoor was hij ook veel kwetsbaarder dan een V2 en kon hij worden ingehaald en neergeschoten door een jachtvliegtuig, iets waar de RAF zeer bedreven in raakte. Een V1 had ook een zeer typisch geluid dat bij diegenen die het ooit hoorden, nog altijd een zekere emotie teweeg brengt wanneer ze er over vertellen. Op deze opnames uit WO2 kan je dat typische geluid goed horen: https://youtu.be/Q1qsBGTkVSk. Een aantal jaren geleden werd een V1 nagebouwd en werden er opnieuw opnames gemaakt van het geluid, deze meer ook met de beelden van de draaiende motor. Het ding vliegt natuurlijk niet echt, maar het filmpje geeft je wel een goed idee van hoe het er moet hebben uitgezien en hoe het moet hebben geklonken: https://youtu.be/Rdwbp6R2qM8?t=38s. Een V1 overigenswerd pas gevaarlijk als dat typische geluid ophield en de motor dus was stilgevallen. Dat betekende immers dat de V1 aan het vallen was en dus bovenop je kon terechtkomen.

Pas begin juni 1944, net na D-Day (de geallieerde landing in Normandië) verschenen in de Duitse pers berichten over dit nieuwe “geheime” wapen van Hitler dat een reikwijdte had van zo’n 270 kilometer. Het Duitse leger zou er duizenden afschieten naar steden als Londen of Brussel en Antwerpen. Alles met de bedoeling paniek te zaaien en de aanvoerroutes te blokkeren of op zijn minst te hinderen. Een dorp als Affligem was dus zeker geen doelwit van een vliegende bom.

Strikt genomen is er trouwens ook geen enkele op Affligems grondgebied neergekomen. Twee keer scheelde het echter niet veel, zodat veel mensen uit Affligem die WO2 meemaakten er nog altijd over vertellen.

Affligem was al een tijdje bevrijd toen 2 V1’s insloegen, telkens net buiten de grenzen van Hekelgem. We mogen er van uitgaan dat het telkens ging om een V1 die uit koers was geslagen en boven Affligem zonder benzine viel en dus neerstortte.

V1’s boven onze streek
De voornaaste eenheid die de V1 bommen lanceerde was het Flak-regiment 155 (W). Op 20 oktober 1944 kreeg de officier van de IIIe Abteilung van dit regiment een gecodeerde boodschap in handen : “Donnerschlag 21.Oktober 1944 2.00 Uhr !”. Elke Abteilung telde 16 Batterien en elke batterij had 4 Geschutze, lanceerinstallaties. De IIIe Abteilung opereerde op dat moment vanuit het Eifelgebergte en luisterde naar de naam “Zauberflöte”.
Op de ochtend van 21 oktober 1944 werd overgegaan tot de “Donnerschlag”. Koortsachtig werden de V1’s op de lanceerrails gehesen. De instrumenten werden afgesteld om boven het Brusselse naar omlaag te duiken. Om 7h30 schoot het eerste projectiel met een donderend geraas de lucht in. Tot 14h20 werden er 14 gelanceerd, waarvan er 4 vroegtijdig neerstortten. Hierna werd 2 uur pauze gehouden waarna de beschietingen richting Brussel opnieuw begonnen. Tot 30 oktober gingen de beschietingen door, tot steden als Antwerpen wegens de sterke tegenwind buiten bereik waren.

De V1 op de Boekhoutberg
Een paar dagen na de stilte waren de beschietingen met de V1’s herbegonnen en op 14 november daverde de grond in Hekelgem en Erembodegem. Een afgeweken V1 was om 21 uur neergestort net op de grens van de twee gemeenten. De aangerichte schade was gering : enkel de ramen van een paar huizen moesten er aan geloven.

De V1 van de Falluintjes
Zeker van de datum zijn we niet, maar allicht op 5 januari 1945 viel de motor van een V1 bom uit, net boven de abdij van Affligem. Het ding week gelukkig nog wat verder af tijdens zijn duikvlucht en sloeg in met een enorme klap in de bossen in de Falluintjes. Ook hier waren er geen slachtoffers te betreuren en bleef de schade beperkt tot wat gebarsten ramen.

Het einde van de Vergeldingswapens
Op 27 maart 1945 lanceerde de SS haar laatste V2’s vanuit Nederland. 3 dagen later, op 30 maart 1945 werden ook de activiteiten bij de lanceerinstallaties van de V1 stilgelegd. De Vergelding liep ten einde.

Na de oorlog …
De technologie van de V1 en V2 werd na de oorlog, samen met geleerden als Werner von Braun, naar de USA versluisd. Voortbouwend op de V2 ontwikkelden von Braun en zijn team de raketten die de Amerikanen in de ruimte en op de maan zouden brengen. Een andere afgeleide van de V2 waren de intercontinentale raketten die tijdens de koude oorlog zo’n belangrijke rol speelden. De V1 was dan weer het uitgangspunt van de kruisraket (cruise missile) waarvan de USA nog intensief gebruik maakte tijdens de laatste golfoorlogen.

Bronnen:
Tim t’ Kint
http://www.wikipedia.org
The National Collection of Aerial Photography (vroeger TARA) (http://ncap.org.uk/)