De Franse tijd (1794-1815) geldt wellicht als één van de woeligste episodes uit onze vaderlandse geschiedenis. Op heel wat gebieden zal deze periode een duidelijke breuk met het verleden inluiden. Ieder onderzoek naar (en interpretatie van) de gebeurtenissen uit die tijd voelt daarom al snel aan als een boeiende ontdekkingsreis, zeker ook als men het vanuit het lokale vlak benadert. Nadat de Oostenrijkse Habsburgers in juni 1794 door de Franse revolutionaire troepen voorgoed verjaagd werden uit de Zuidelijke Nederlanden veranderde er in sneltempo zeer veel. Vanaf de annexatie van 1 oktober 1795 kregen de bij Frankrijk ingelijfde gebieden immers dezelfde republikeinse wetten en instellingen én was het ‘ancien regime’ hier definitief voorbij.

Hoe werden deze gebeurtenissen onthaald hier op het platteland waarvan de bevolking over het algemeen behoudsgezind was ?

Hoe moeilijk hadden onze boerendorpjes Hekelgem, Teralfene en Essene het om zich in te schakelen in deze nieuwe situatie ?

De bestuurlijke, gerechtelijke en administratieve hervormingen waren immers niet min terwijl de republikeinsgezindheid niet groot was.

Wie waren de eerste municipale agenten die deze drie dorpen moesten vertegenwoordig in de kantonmunicipaliteit Asse ?

Hoe reageerde de plaatselijke geestelijkheid toen de Fransen hun kerkelijke wetgeving invoerden ?

Wat gebeurde er toen de conscriptiewetten (militaire dienstplicht) in 1798 werden ingevoerd ?

Welke jongemannen uit onze drie dorpen stonden er vermeld op de conscriptielijsten ?

Wat weten we over het lokale verzet (brigands), weerspannige en voortvluchtige conscrits en deserteurs?  Boerenkrijg in onze omgeving ? Hoe werd dit verzet onderdrukt door het regime ?

Hoe evolueerde de plaatselijke militaire rekrutering nadat Napoleon de macht had gegrepen (1799) en later toen het keizerrijk vanaf 1805 in een uitzichtloze reeks oorlogen belandde ? Wat is er bekend over de gesneuvelde soldaten uit onze dorpen ?

Tal van vragen dus (en nog veel meer) waarop we de komende maanden/jaren via dit medium een antwoord zullen trachten te bieden. Dit zal gebeuren aan de hand van de informatie en illustraties afkomstig van nieuw geconsulteerde archiefstukken, maar er zal evenzeer geput worden uit eerder gepubliceerde artikels en bronnenmateriaal omtrent dit thema.

bronnen:

Geert Vanden Cruyce
Rijksarchief te Brussel (voor veel informatie over het Departement van de Dijle)
Archief depot Joseph Cuvelier te Brussel